Burn-out werknemer : Wat kan je eraan doen?

Als werkgever heb je het nu eenmaal druk en daarom delegeer je taken aan anderen zoals taken die te maken hebben met het personeel. Als je een onderneming hebt met weinig personeel, probeer je de taak die bij grotere bedrijven wordt uitbesteed aan een personeelsfunctionaris of een afdeling HRM zelf te doen.

Vaker dan je als werkgever denkt, gaat daar nogal eens wat mis als je kijkt naar de inzet van het zittende personeel. Er gebeuren vaak veel meer dingen in een bedrijf dan waar je misschien weet van hebt. Het risico van een burn-out van een van de medewerkers is zoiets waar je als werkgever niet op zit te wachten en waarvan je meestal de ernst ervan te laat doorkrijgt.

Dat geldt natuurlijk niet alleen voor kleinere organisaties maar ook bij een niet oplettende aangestelde medewerker voor de HRM.

Naast dat je als werkgever te laat kunt doorhebben dat een van de personeelsleden op de rand staat van een burn-out, kan je ook als werknemer zelf te laat hulp zoeken.

Je hebt misschien wel symptomen van stress, maar als mens hebben we nu eenmaal de neiging om met (serieuze) klachten gewoon door te gaan. Je probeert ze te negeren ook al zijn sommige signalen duidelijk (vaak achteraf).

Redenen waarom we signalen van te veel stress proberen te negeren:

Je wilt je niet aanstellen, iedereen heeft er last van. Toch?
Niet geloven dat jij ooit in een burn-out zou kunnen raken.
De verwachting of hoop dat het vanzelf wel weer over zal gaan, misschien als iets beter zal gaan?
Je hebt signalen van stress, maar herkent ze niet als dat ze het gevolg zijn van te veel stress.
Schaamte.
Het gevoel te hebben “door” te moeten gaan om wat voor reden dan ook.
Denken dat je niets aan een situatie kunt doen behalve je baan opzeggen wat financieel te veel risico is.
Angst. Angst voor de symptomen, angst om je baan te verliezen, angst voor het gevoel van falen. Er zijn verschillende redenen om angst te voelen waardoor negeren de beste optie lijkt of in ieder geval doen alsof.

Als werkgever negeer je signalen misschien ook.

Waaraan kan je als werkgever merken dat een personeelslid te veel stress lijkt te hebben?

Bij verandering van gedrag. Cynisch worden, verminderde interesse, afzondering en uiten van irritatie kunnen signalen zijn. Er zijn nog veel meer signalen, dus elke meer negatievere verandering van gedrag zou een aanwijzing kunnen zijn.
Merken dat een persoon vaker last heeft van lichamelijke klachten. Dat kan opgemerkt worden door een ziekmelding, maar vaker kan je al signalen opmerken voordat iemand zich ziek meld. Denk aan de lichaamshouding, verzorging van uiterlijk, bleker worden van het gezicht, gezichtsuitdrukking en andere signalen van vermoeidheid. Klachten als hoofdpijn, pijn in de rug, nek of schouders kunnen signalen zijn, maar ook darmklachten bijvoorbeeld. Stress kan een grote aanslag doen op de lichamelijke en mentale gezondheid dus een duidelijke verandering zou moeten worden opgemerkt.

Als werkgever zijn er ook redenen waarom we dit soort signalen negeren, maar vaker worden ze niet of te laat opgemerkt.

Signaleren van overmatige stress op de werkvloer dat tot een burn-out zou kunnen leiden kan alleen als je als werkgever, manager of andere verantwoordelijke voor het personeel, de mensen kent.

We leven in een zeer hectische tijd en daarom is het soms erg lastig om de banden met werknemers up-to-date te houden. Wat trouwens een van de redenen kan zijn dat een hardwerkend personeelslid tot een burn-out zal brengen. Een gebrek aan waardering en erkenning weegt zwaar mee bij het gevoel te veel stress te ervaren. De weerbaarheid van mensen wordt er door aangetast. Zeker bij die hardwerkende misschien té perfectionistische medewerker met hart voor de zaak.

Redenen van een burn-out op het werk kunnen zijn:

Geen controle hebben. Stress ontstaat uit het gevoel over een situatie geen controle te hebben. Hoe langer zo’n situatie duurt en hoe belangrijker het voor een persoon is om wel invloed te kunnen uitoefenen, hoe groter de kans dat geen controle hebben kan leiden tot een burn-out.

Waarden hebben die verschillen van de waarden van het bedrijf, het management of (directe) collega’s. Vaak zijn we blij dat we een baan hebben, maar groeien we als persoon in functies waardoor waarden mee veranderen. – En daar is niets mis mee. Als werkgever bent u ook vol enthousiasme begonnen in dit vak, maar is de reden waarom vermoedelijk ook wat in vergetelheid geraakt of veranderd –

Een disbalans tussen werk en privé. Dat kan komen door werktijden die niet meer aansluiten bij het huidige drukke leven. Een baan met flexibele werktijden of dagen is niet eenvoudig te vinden. Toch is er voor veel bedrijven geen of weinig ruimte om daar veel aan te veranderen. Er zijn echter veel situaties te bedenken waardoor dit heel belastend kan zijn voor een werknemer. Flexibiliteit is steeds meer een vereiste voor een organisatie én voor de personen die er werken.

Er zijn nog zoveel meer redenen waarom de balans tussen werk en privé verstoord kan zijn geraakt. Energiebalans bijvoorbeeld of het gevoel altijd maar “aan” te staan door laptop en mobiele telefoon. Ook hier zijn er verschillende situaties die kunnen leiden tot een burn-out.

Geen persoonlijke doelen kunnen volbrengen. Ieder mens heeft verschillende fases in het leven en bij die fases horen kleine en soms grote doelen. De verantwoording om brood op de plank te hebben voor de fase van een jong gezin of het betalen van de hypotheek kan sommige persoonlijke doelen even op de plank zetten, maar later heel belangrijk worden. Aan de andere kant kan het juist zo zijn dat de persoon in een fase zit waar carrière maken heel belangrijk is. Een persoonlijk doel als een betere functie verkrijgen is dan belangrijk. Er zijn ook heel wat kleinere doelen welke te maken hebben met de functie zoals een taak die uitgezocht moet worden of een project in goede banen leiden.

Als het niet lukt om persoonlijke doelen te volbrengen ontstaat frustratie en kans op ongezonde stress.

Stressvolle werkplekken. Het ervaren dat een werkplek stressvol is kan komen door ondeugdelijke apparaten waar mee moet worden gewerkt, maar ook (dag)licht, geluid, temperatuur, collega’s, het bureau of de bureaustoelen, een rommelige werkplek, hygiëne of mate van privacy en ruimte kunnen stress opleveren.

Communicatie. Communicatie, een belangrijke soft skill die altijd al belangrijk was en juist de laatste tijd heel erg wordt gewaardeerd als eigenschap bij werknemers, kan een grote stressfactor zijn. Met name dan het gebrek eraan in een organisatie. Niet goed of op een niet positieve manier communiceren tussen medewerkers of top-down, is een grote oorzaak van onvrede, negatieve houdingen en stress op het werk. Slechte communicatie zorgt voor verwarring, onduidelijkheid en onzekerheid. Vooral de onzekerheid die ontstaat bij slechte communicatie leidt tot mentale uitputting. Onzekerheid kan weer leiden tot verlegenheid en angst om assertief te reageren. Het schaadt het zelfvertrouwen.

Een naar gevolg van stress is, dat stress communicatie moeilijk maakt. Denk aan het niet meer willen begrijpen van wat er gezegd wordt, vooral gericht zijn op de negatieve punten van een gesprek, maar ook een volkomen “shut down” van het brein. Woorden worden niet meer goed opgenomen of verkeerd geïnterpreteerd.

Wat te doen aan een burn-out?

Aan een burn-out is, zeker in het begin, weinig te doen dan volkomen rust nemen. Veel slapen is het belangrijkste advies voor de eerste dagen en misschien zelfs weken. Pas na enige tijd rust is het tijd om te gaan praten en activiteiten te ondernemen. Vervelend, maar dat is nu eenmaal het gevolg van het negeren van signalen van langdurige ongezonde stress. Rusten om lichamelijk en mentaal te herstellen is alleen maar een hele gunstige situatie.

Langdurige ongezonde stress kan namelijk leiden tot veel ernstige situaties dan een burn-out.

Download gratis jouw stressdagboek

De gevolgen van stress kunnen namelijk ook zijn:

Hoge bloeddruk
Hoog cholesterol
Slagaderverkalking
Hart- en vaatziekten
Hartritmestoornissen of een hartinfarct

Deze gevolgen klinken waarschijnlijk wel wat beangstigender dan het hebben van een burn-out, maar geven ook aan waarom het zo belangrijk is om stresssignalen niet te negeren of goed van een burn-out te herstellen.

Jaarlijks worden er ongeveer 30.000 mensen afgekeurd wegens stress of overspanning. Ongeveer 1/3 van de mensen in de WAO heeft last van psychische klachten, vaak als gevolg van stress op het werk. 10% van de Nederlandse beroepsbevolking heeft last van burn-out verschijnselen. Zestig procent van de Nederlandse werknemers heeft met stress te maken. Dit is 15% meer dan elders in de EU. -Bron UT –

Preventie van werkstress.

Wat kan je doen om werkstress zoveel mogelijk te voorkomen? Als werknemer zou je naast goed op jezelf letten en voor jezelf zorgen het volgende kunnen doen:

Erover praten. Zowel thuis, met je meerdere of een vertrouwenspersoon.
Lezen over stress om je bewustwording te vergroten.
Nagaan voor jezelf wat het is dat je stress geeft, er een duidelijk beeld van vormen voor jezelf.
Regelmatig bewegen en dan het liefst activiteiten als wandelen in de natuur of tuinieren.
Zorgen voor gezonde maaltijden. Sommige voedingsmiddelen werken stress alleen maar in de hand.
Rust nemen en ontspanning zoeken. Niet alleen na het werk, maar ook momenten van pauze inlassen tijdens het werk.
Zorgen voor goede sociale contacten, ook op het werk energie stoppen in contact met collega’s.
Persoonlijke doelen hebben en deze uitwerken in een plan met duidelijke stappen, zodat je door het behalen van kleine successen merkt dat je die persoonlijke doelen zult kunnen halen.
Jezelf goed kennen. Wat zijn jouw waarden? Wat is voor jou belangrijk en voldoet jouw leven daar voldoende aan? Geven de dingen die je doet energie? Welke emoties spelen bij jou dagelijks een belangrijke rol en hoe komt dat?
Werk aan persoonlijk leiderschap en ontwikkeling.

Als werkgever kan je ook veel doen aan preventie van een burn-out.

Door eens door het bedrijf te wandelen en te noteren wat opvalt aan de omgeving (zie redenen van een burn-out) kan al veel opgemerkt worden wat de nodige aandacht verdient.

Gesprekken met medewerkers houden kan lastig zijn en tot verkeerde informatie leiden. Niet iedereen is assertief, duidelijk of zelfverzekerd genoeg om een eerlijke niet anonieme mening te geven.

Het goede voorbeeld geven is de start om werknemers bewust te maken van wat verbeterd kan worden aan hun eigen gedrag en gewoontes zodat werkstress verminderd. Denk aan zelf meer bewegen, pauzes nemen, gezond eten en goed communiceren.

Daarnaast zijn er veel mogelijkheden om werknemers te ondersteunen. Zowel bij hun taken als privé, persoonlijke ontwikkeling en leiderschap. Alleen al weten wat er “leeft” onder personeel door zaken bespreekbaar te maken, geeft al het gevoel dat de persoon gehoord wordt. Samen naar mogelijkheden kijken, oprechte aandacht geven en betrokkenheid tonen, geeft steun

Hoeveel aan preventie zou moeten worden gedaan ligt aan waar de prioriteiten liggen. Als de prioriteit in een organisatie ligt bij een positief en energiek team, dan zou er geïnvesteerd moeten worden in het personeel. Als de prioriteit in een organisatie ligt bij het behalen van een goed resultaat onder de streep, dan zou er ook geïnvesteerd moeten worden in het personeel.

Zelf doen of uitbesteden van een inventarisatie?

Dat investeren in het personeel loont en geen uit de lucht gegrepen filosofie is, valt te lezen over de bedrijven die dat al jaren doen. Wel zal er een inventarisatie gedaan moeten worden van de huidige situatie om te bepalen wat de eerste of beste stappen zijn om te maken. Dat kan worden uitbesteed, maar het grote voordeel om dat zelf als directeur, werkgever te doen mag duidelijk zijn.

Niemand in de organisatie is eerlijker in feedback over de werkelijke situatie tegen de baas dan de baas zelf. Als werkgever én ondernemer die altijd kansen ziet, wordt ook gezien wat wel en wat niet belangrijk is en aansluit bij de waarden van de onderneming. Het belangrijkste is misschien nog wel dat het gaat om persoonlijke aandacht en het willen zien van wat er net een beetje beter kan om een burn-out van werknemers te voorkomen.

A done something is better than a perfect nothing

Misschien ook iets voor jou?

Hoofdpijn en stress? Vaak spanningshoofdpijn

Vakantie oplossing tegen werkstress of burn-out?

Uitgeblust zijn na je werk, hoe te voorkomen?

Alle artikelen over werkstress vinden op deze site? Je kunt die hier vinden of meer lezen over life coaching en persoonlijk leiderschap kan hier.