Als mens zijn we tot heel veel dingen in staat. We kunnen heel veel. Als werknemer voelen we ook vaak een grote verantwoording voor het werk wat we doen. Zeker als het werk een passie is, dan zijn we heel erg gedreven. Veel mensen zien het werk niet alleen als iets wat ze doen, maar als wie ze zijn en dan kan het gevaar ontstaan dat andere dingen dan werk minder belangrijk worden.
Het gevaar bestaat dan, dat de balans tussen werk en privé zoek raakt. Werk wordt mee naar huis genomen zodat een rapport morgen kan worden ingeleverd. De telefoon staat aan voor zakelijke berichten, telefoontjes of e-mail. De computer gaat mee om nog even het laatste nieuws te lezen dat betrekking heeft op de branche of het is tijd om te studeren zodat bij gebleven wordt in het vakgebied.
Ideaal zo’n betrokken teamlid?
Fijn misschien als werkgever om een werknemer in huis te hebben die zo meedenkt en op alles voorbereid schijnt te zijn. Iedereen kent wel zo iemand in de organisatie die altijd raad weet en met een oplossing komt of het probleem zal oplossen.
Dat sluipt er misschien ook in zonder dat we het direct in de gaten hebben. Er is vaak een persoon in de organisatie te vinden die alle problemen te horen krijgt. Wat opvalt is, dat het niet altijd de leidinggevende hoeft te zijn of is. Vaak is het die te betrokken medewerker die altijd lijkt klaar te staan en tijd heeft ondanks dat iedereen weet dat die persoon het ook druk heeft.
De medewerker is alleen zo betrokken en voelt zoveel verantwoording voor de organisatie dat hij of zij compleet vergeet om op tijd en regelmatig gas terug te nemen. Assertiviteit kan daar ook zeker een belangrijke rol in spelen, maar ook privé omstandigheden.
Consequentie van een slechte balans tussen werk en privé
Een balans hebben tussen de tijd die wordt besteed aan werk en de tijd die wordt besteed aan privé hoort er ook bij. Zonder de nodige ontspanning, ook in het hoofd, raakt iemand overbelast. Dat kan een jaar duren of vijf jaar maar als er niet op tijd aandacht wordt besteed aan de mens in die persoon gaat het mis. Dat kan zijn dat de werknemer een burn-out krijgt maar het kan ook zijn dat de werknemer op een dag besluit zijn leven om te gooien en opstapt. Er valt dan voor de organisatie een belangrijk persoon weg die waarschijnlijk ook door veel mensen erg gewaardeerd wordt.
De consequentie die je dan vaak ook ziet is dat er nog meer personeel opstapt. Het is namelijk niet meer ‘zo als vroeger’. Beide scenario’s zijn niet gunstig voor de werkgever en als werknemer in zo’n positie, zal dat ook niet gunstig zijn.
Voorkomen dat de balans tussen werk en privé wordt kwijt geraakt.
Maar hoe voorkom je nou zoiets? Hoe voorkom je dat bij medewerkers de balans tussen werk en privé ver te zoeken is? In gesprek gaan in de hoop dat de persoon na het gesprek zelf stappen zal ondernemen, heeft meestal niet zo veel zin. Dat werkt een paar weken, maar voor je het weet bevindt die werknemer zich weer in zijn oude patroon. Dat is namelijk bekend en voelt goed en iets dat vertrouwd aanvoelt, zal worden herhaald.
De persoon heeft het idee dat het is wie hij of zij nu eenmaal is. Op den duur zal blijken dat er helemaal niets veranderd.
Op tijd handelen als werkgever of leidinggevende is de eerste vereiste
Het is misschien verleidelijk om niet direct iets te doen als het wordt geconstateerd, want we hebben het allemaal druk. Maar hoe langer een situatie doorloopt, hoe moeilijker het wordt om die situatie te veranderen.
Praten zal dan de eerste stap zijn. Dat wil alleen niet zeggen dat de betreffende leidinggevende of de werkgever de juiste persoon is om met die persoon te praten. Polshoogte nemen om te zien hoe de werknemer er in staat is goed maar verwacht niet direct een open en eerlijke schets van de situatie. Vermoedelijk is de werknemer veel te trots om toe te geven dat privé en werk uit balans is. Het kan zelf zo zijn dat die persoon het niet eens in de gaten heeft.
Van belang is, dat de werknemer het zelf gaat inzien dat hij te veel tijd besteed aan werk en daarbij andere levensgebieden lijkt te vergeten. Een echte workaholic zal dat pas inzien als hij of zij daar zelf de negatieve consequenties van ondervind en niet eerder.
Soms heeft een persoon het wel in de gaten, maar wordt er geen mogelijkheid gezien om het anders te doen. Door de grote mate van verantwoordelijkheid heeft de persoon het idee te moeten roeien met de riemen die zijn aangereikt.
Welke mogelijkheden heb je als leiding om er verandering in te brengen?
- Door in gesprek te gaan met de persoon kan samen worden bepaald wat nodig is. Heeft de persoon de juiste tools om zijn werk te doen? Bestaat er een behoefte, waardoor de taken sneller of makkelijker zullen gaan?
- Is duidelijk wat er van de persoon verwacht wordt? Misschien denkt de persoon dat er veel meer of andere dingen van hem of haar worden verwacht dan in werkelijkheid zo is.
- Ga als werkgever of leidinggevende niet te snel naar de betreffende persoon toe met een nieuwe taak of opdracht. Je weet dat het werk dan in goede handen zal zijn en dat kan belangrijk zijn omdat er een deadline aan vast zit. Het probleem is dat de werknemer de taak zal nemen, ook als hij of zij het er eigenlijk niet bij kan hebben. Kijk eerst of het werk ook door iemand anders gedaan kan worden of ander werk gedelegeerd kan worden.
- Ga in gesprek over het opnemen van vakantiedagen. Vraag om deze niet meer op te sparen, plan desnoods samen wanneer die vakantie het beste kan worden genomen.
- Bespreek het gebruik van de zakelijke telefoon. Laat de werknemer zijn zakelijke telefoon achterlaten op het werk in het weekend of op vakantie.
- Ga samen na welke taken gedelegeerd kunnen worden aan anderen.
- Zorg dat de werknemer eens per week in een aparte ruimte kan werken zodat hij of zij niet gestoord kan worden om brandjes te blussen op de afdeling.
- Bekijk eens kritisch de algehele vitaliteit op de werkplek. Zijn er nog anderen die ook de balans wat kwijt schijnen te raken? Denk dan aan een workshop voor alle teamleden of besteed in de organisatie aandacht aan mogelijkheden om de mensen te ondersteunen. Door bezig te zijn met vitaliteit gaan mensen zich beter voelen en vaak automatisch zelf ook meer doen aan gezonde gewoontes zoals de nodige tijd vrijmaken voor ontspanning.
Hoe herken je nou zo’n te betrokken teamlid?
Hij of zij:
- Is altijd de eerste op het werk en de laatste die vertrekt.
- Meld zich zelden tot nooit ziek.
- Voelt zich betrokken bij het succes van het bedrijf.
- Probeert altijd klaar te staan voor anderen.
- Is hulpvaardig en enthousiast naar klanten.
- Toont initiatief om werkprocessen te verbeteren.
- Is meestal bereikbaar, ook in vakantie periodes via de mobiel.
- Heeft een heleboel vakantiedagen opgespaard.
Iedereen wil wel zo’n betrokken teamlid maar gelet moet worden op het doorslaan in:
- Perfectionistisch gedrag dat misschien ook door die persoon van anderen verwacht wordt.
- Altijd maar proberen het beste uit zichzelf te halen met oog voor de organisatie zoals studie, bezoeken van allerlei beurzen en lezen van tijdschriften over het vakgebied.
- Met alles betrokken (willen) zijn, wat er in de organisatie gebeurd.
- Kritisch zijn ten opzichte van zichzelf.
- Ondernemend zijn, neemt graag zelf beslissingen of draagt ongevraagd ‘oplossingen’ voor de organisatie aan.
Het is makkelijk om over het hoofd te zien dat zo’n fijne betrokken medewerker wel eens door de balans kwijt te zijn tussen werk en privé op het randje staat van een burn-out. Zeker als een werknemer dat zelf niet (wilt) inzien. Een burn-out sluipt erin en zal op een dag ineens tot uiting komen. Dat kan lichamelijk door ziekte maar ook mentaal zijn door emotionele uitputting. De batterij is dan leeg.
